Άγχος - Ο μόνος τρόπος να το αντιμετωπίσεις είναι να το διαχειριστείς

Δεν είναι εύκολη λύση, αλλά είναι η μοναδική

Πολλές φορές κατά τη διάρκεια των συνεδριών μου με νέους (ή ήδη ενεργούς) coachees ακούω συχνά μερικές από τις παρακάτω φράσεις, άλλοτε διατυπωμένες σοβαρά, άλλοτε με μία δόση επιτηδευμένης υπερβολής και άλλοτε με μία έξτρα δόση χιούμορ: "Έχω πολύ άγχος". "Η μητέρα μου πάντα μου έλεγε ότι εγώ πρέπει να γεννήθηκα με άγχος" "Αν ανοίξεις το λεξικό, στη λέξη άγχος θα βρεις τη φωτογραφία μου!"

Είναι βέβαιο πως το άγχος σαν έννοια, αλλά και σαν κατάσταση είναι σε όλους μας πολύ οικείο. Δεν έχει σημασία με τι ασχολούμαστε, πως είναι το πρόγραμμά μας ή αν ζωή μας είναι "αντικειμενικά" περίπλοκη ή πιεσμένη. Θα μας βρει στις πιο χαλαρές στιγμές μας, όπως εκείνες που ξαπλώνουμε στο κρεβάτι για να κοιμηθούμε και ξαφνικά θα εισβάλλει στη σκέψη, για να περάσει στο σώμα μας προκαλώντας εφίδρωση, γρήγορους παλμούς, αυπνίες, υπερένταση, βάρος στο στήθος και τόσα άλλα!

Το άγχος αγαπά να μας ταλαιπωρεί και εμείς - είναι πολλές οι φορές που αγαπάμε να ταλαιπωρούμε τους εαυτούς μας.

Πώς να το "σταματήσω";

Η ανάγκη να βάλετε ένα stop σε αυτό κρίνεται αναγκαία - για την υγεία σας, την ψυχική σας κατάσταση, τη ζωή σας, τις σχέσεις σας! Καλώς ή κακώς ο μόνος τρόπος να μπει αυτή η τελεία είναι να εκπαιδεύσετε τον εαυτό σας να το διαχειριστεί - είτε είναι εργασιακό άγχος, είτε αφορά τις ικανότητές σας, την αυτο-εικόνα σας, την προσωπική σας ζωή, στους στόχους σας, το μέλλον σας.

Κάποτε είχα διαβάσει το εξής:

Το να αγχώνεσαι για κάτι που δεν μπορείς να αλλάξεις ή για κάτι που μπορείς, δεν έχει λογική. Λογικεύσου λοιπόν!

Μία φράση που μου έκανε τόσο νόημα και αν τη σκεφτείτε καλύτερα, ενδεχομένως να κάνει νόημα και σε εσάς.

Ποια είναι συνήθως τα πράγματα που μας αγχώνουν;

Σε μία συνεδρία coaching δεν μιλάμε μόνο για στόχους και σχέδια δράσης - το άγχος έχει κι αυτό τη θέση του μιας και ο φόβος που το συνοδεύει συνήθως τα κάνει να αποτελούν ένα ιδιαίτερα ισχυρό εμπόδιο ανάμεσα στους ανθρώπους και στην πραγματοποίηση των θέλω τους. Πάμε, όμως, να δούμε μερικά από τα πιο συχνά:

1. Τα ατελείωτα υποθετικά "Αν" και "Μπορεί"

Η δημιουργία υποθετικών σεναρίων που ξεκινούν με άπειρα "αν" για να κλείσουν με αντίστοιχα πολλά "μπορεί", ενδέχεται να είναι από τους πιο συχνούς και συνήθεις λόγους που το άγχος μας κυριαρχεί. Το θέμα με αυτά τα σενάρια είναι ότι μπορεί να συμβούν, μπορεί, όμως και όχι! Το χειρότερο με αυτή τη συνήθεια (γιατί ασκώντας τα συστηματικά καταφέρνει όντως να γίνει συνήθεια!) είναι ότι μας βάζει σε ένα φαύλο αρνητικών σκέψεων και συνεπειών με το αποτέλεσμα να μοιάζει καταστροφικό.

Έτσι, δεν μας προκαλεί άγχος μόνο το τέλος, δεν μας αγχώνουν απλά τα πιθανά εναλλακτικά αρνητικά σενάρια, αλλά καταλήγουμε να μας προκαλεί τρόμο οποιαδήποτε σκέψη να προσπαθήσουμε κι άρα, μένουμε στην ίδια στάση, στην ίδια θέση - αγχωμένοι!

2. Τί θα πουν ή πως θα σκεφτούν οι άλλοι Πόσες φορές δεν είπατε αυτό που θέλετε, δεν εκφράσατε μία ανάγκη σας γιατί φοβόσασταν πως θα αντιδράσει ο άλλος; Πόσες στιγμές αισθανθήκατε μειονεκτικά γιατί σκεφτήκατε ότι ο συνομιλητής σας μπορεί να σας θεώρησε "αδιάφορους" ή "ανόητους" ή "αμόρφωτους" ή γενικά μπορεί να σας έκρινε αρνητικά επειδή κάνατε κάποιο "λάθος";

Κάθε φορά που συγκρατείτε τον εαυτό σας και δεν εκφράζετε τα θέλω σας, συσσωρεύετε άγχος. Κάθε φορά που αναλώνεστε στο τι σκέφτονται ή πως θα ανταποκριθούν οι άλλοι σε κάτι που θα πείτε ή θα κάνετε, συσσωρεύετε άγχος. Άγχος περιττό, καθώς για άλλη μία φορά δεν μπορείτε να γνωρίζετε με σιγουριά τι πραγματικά μπορεί να σκέφτεται κάποιος, εκτός από την περίπτωση που πάρετε το θάρρος να τον ρωτήσετε!

Στη χειρότερη περίπτωση αυτό που καταφέρνετε αν δεν ρωτήσετε κι επιλέξετε να μείνετε στην αμφιβολία είναι αν για παράδειγμα φοβάστε ότι κάποιος σας θεωρεί "αδιάφορους", να μην νιώθετε άνετα μαζί του, να είστε κλειστοί, να μην εκφράζεστε με αποτέλεσμα -μαντέψτε!- να γίνει αυτό που φοβόσασταν. Όχι γιατί είστε όντως αδιάφοροι, αλλά γιατί το άγχος σάς οδήγησε να μην εκφράσετε κανένα προσωπικό χαρακτηριστικό σας, να κλειστείτε κι άρα ο συνομιλητής σας να μην βρίσκει κάτι ενδιαφέρον να μοιραστεί.

3. Πράγματα που δεν ελέγχουμε

Ζώντας σε μία περίοδο που αυτό είναι πιο επίκαιρο από ποτέ, το γεγονός ότι υπάρχουν τόσα πολλά που δεν ελέγχουμε δεν θα μπορούσε να μας γίνει πιο ξεκάθαρο! Παρόλα αυτά, εμάς μάς αγχώνει! Μας αγχώνει ο καιρός που μπορεί να χαλάσει, η καραντίνα που δεν ξέρουμε πότε θα τελειώσει, το 3ο, 4ο ή όποιο νέο κύμα έρθει, το που θα είμαστε σε 6 μήνες από τώρα, το αν ή από τι μπορεί να ασθενήσουμε και τόσα πολλά που αδυνατώ να απαριθμήσω.

Πόσο, τελικά, μας βοηθά να αγχωνόμαστε για κάτι για το οποίο δεν έχουμε κανέναν απολύτως έλεγχο;

Μπορώ να σας πω με σιγουριά ότι δεν μας βοηθά, δεν μας πηγαίνει μπροστά, δεν μας εξυπηρετεί, ούτε μας προσφέρει κάτι. Η μόνη -κι όχι μαγική- λύση είναι αυτή της διαχείρισης. Δεν είναι εύκολο (πότε άλλωστε το να αναλάβουμε την ευθύνη είναι;), αλλά είναι εφικτό.

Η διαχείριση είναι ένα σταυροδρόμι που από τη μία δείχνει προς την αποδοχή και από την άλλη προς τη δράση. Η αποδοχή αφορά όλα όσα δεν μπορούμε να επηρεάσουμε, όσα είναι πέρα από τον έλεγχό μας. Δεν είναι ένα βήμα που κάνουμε με ελαφρά την καρδιά, αλλά μπορούμε! Μπορούμε γιατί είναι ο μόνος τρόπος να εξελιχθούμε, να φύγουμε από το άγχος, να απομακρυνθούμε από τη δυσφορία.

Η δράση αφορά όλα όσα επηρεάζουμε, ελέγχουμε και με τις πράξεις ή τις ενέργειές μας μπορούμε να "κινήσουμε" προς την κατεύθυνση που επιθυμούμε. Ούτε αυτή είναι μία εύκολη απόφαση, αφού μας βγάζει από τη ζώνη ασφάλειάς μας - εκείνη που μας έχει μάθει να επαναλαμβάνουμε συμπεριφορές και σκέψεις που μέχρι τώρα κάναμε και οτιδήποτε καινούριο είναι "κίνδυνος". Καμία φορά, ξέρετε, κίνδυνος είναι και το οικείο, το γνωστό. Για να το διαπιστώσετε θα πρέπει απλά να πάρετε λίγη απόσταση και να το παρατηρήσετε. Όπως και να έχει η διαχείριση είναι από μόνη της μία απόφαση κι αν θέλετε να προχωρήσετε μπροστά χωρίς να κουβαλάτε όλο αυτό το βάρος που χαρίζει το άγχος, οφείλετε στον εαυτό σας να την πάρετε - όσο δύσκολη κι αν είναι.

Coaching tips για τις στιγμές που αισθάνεστε αγχωμένοι

• Κάντε μία λίστα με όσα ελέγχετε και όσα δεν ελέγχετε. Επιλέξτε να εστιάσετε την προσοχή σας σε όσα βρίσκονται στον έλεγχό σας και σημειώστε δίπλα από κάθε ένα μία δράση που θα μπορούσε να το επηρεάσει θετικά και προς το αποτέλεσμα που επιθυμείτε.

• Κρατήστε για 1 μήνα ένα ημερολόγιο ευγνωμοσύνης. Διατηρώντας στη σκέψη σας όσα έχετε περισσότερο από όσα σας λείπουν, στο τέλος της ημέρας θα αισθάνεστε περισσότερο γεμάτοι παρά άδειοι. * Επιλέξτε ένα σημειωματάριο της επιλογής σας και κάθε πρωί που ξυπνάτε, σημειώστε 3 πράγματα για τα οποία είστε ευγνώμων. Μπορεί να είναι απλά, όπως το ότι ξυπνήσατε με καλή διάθεση ή ξεκούραστοι, ή δεδομένα όπως το ότι έχετε την υγεία σας, δύο πόδια που σας πηγαίνουν όπου χρειάζεστε, την αφή σας που σας επιτρέπει να αγγίζετε την οικογένειά σας με τρυφερότητα. Το βράδυ πριν πέσετε για ύπνο εξετάστε πώς αυτά για τα οποία νιώθετε ευγνώμων σήμερα, σας βοήθησαν να περάσετε την ημέρα σας και επαναλάβετε ξανά το επόμενο πρωινό.

• Πού βασίζετε αυτές τις πεποιθήσεις; Όταν ξεκινήσει ο φαύλος κύκλος των αρνητικών σκέψεων, των υποθετικών σεναρίων που συνοδεύουν τα "αν" και τα "μπορεί" αναρωτηθείτε που βασίζετε αυτές τις πεποιθήσεις σας και πώς σας οδηγούν να λειτουργήσετε τελικά. * Οι πιο συχνοί μας φόβοι συνήθως δεν βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα και καταστάσεις που έχουν συμβεί, αλλά σε πράγματα που υποθέτουμε (και συχνά είμαστε σίγουροι) ότι θα συμβούν χωρίς να έχουμε δοκιμάσει κάτι αντίστοιχο στο παρελθόν ή να έχουμε ρωτήσει!

• Ποιο είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί; Τέλος, μία ερώτηση που βοηθά εξαιρετικά σε στιγμές πανικού που σκεφτόμαστε ότι κάναμε κάτι λάθος ή είπαμε/κάναμε κάτι που δεν έπρεπε- αναρωτηθείτε: ποιο είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί αν όντως κάνατε αυτό το λάθος. Συνήθως η απάντηση σοκάρει γιατί δεν αφορά τελικά κάτι τόσο τρομακτικό!

_________________________________

Τα coaching προγράμματα παρέμβασης πραγματοποιούνται τόσο δια ζώσης, όσο και online - αν έχετε περισσότερες απορίες μην διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μου μέσω της φόρμας επικοινωνίας, ή τηλεφωνικά, διαφορετικά μπορείτε να επισκεφτείτε τις πιο συχνές ερωτήσεις που μου κάνουν για περισσότερες διευκρινήσεις.