Ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων που περνούν την πόρτα του γραφείου μου μού λένε συχνά, πως ήρθαν γιατί έφτασε η στιγμή να κάνουν μία μεγάλη αλλαγή στην καριέρα τους. Μία αλλαγή που σκέφτονται καιρό και θέλουν (επιτέλους) να τολμήσουν με τη δική μου βοήθεια. Μία αλλαγή. την οποία όσο βαθύτερα διερευνούμε, τόσο ξεκάθαρο γίνεται πως δεν χρειάζονται.
Αν διαβάζεις αυτό το κείμενο, μάλλον αντίστοιχες σκέψεις ταλαιπωρούν και το δικό σου μυαλό. Τί γίνεται, λοιπόν, με εσένα; Χρειάζεσαι κι εσύ να κάνεις αυτή τη μεγάλη αλλαγή στην καριέρα σου ή υπάρχει κι άλλος δρόμος;
Ας προσπαθήσουμε να απαντήσουμε μέσα από την ιστορία μίας coachee μου, με την οποία δουλέψαμε τον προηγούμενο χρόνο.
Η έκπληξη της Δώρας
Η Δώρα είναι κτηνίατρος, και το πρώτο πράγμα που μου είπε όταν συναντηθήκαμε ήταν ότι “είχε τελειώσει με αυτή τη δουλειά”. Δεν ήθελε πια να είναι κτηνίατρος και ήταν σίγουρη ότι χρειαζόταν μια ριζική αλλαγή καριέρας. Όπως πολλοί άλλοι κτηνίατροι στις μέρες μας, ήταν εξουθενωμένη και απογοητευμένη. Κουραζόταν από το να παίρνει αποφάσεις ζωής ή θανάτου βάσει οικονομικών περιορισμών, να ασχολείται με πελάτες που δεν ακολουθούσαν τις συστάσεις της και να δουλεύει με ανθρώπους που ήταν αδιάφοροι και δεν είχαν την κατάλληλη εκπαίδευση. Παράλληλα με όλες τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε στην εργασία της, η οικογενειακή της κατάσταση ήταν τεταμένη, καθιστώντας την πρόκληση της ακόμη μεγαλύτερη.
Περάσαμε μερικούς μήνες εξερευνώντας άλλους συναφείς επαγγελματικούς δρόμους, όπως η συγγραφή επιστημονικών βιβλίων, η συμβουλευτική διατροφής ζώων και η κλινική φαρμακευτική έρευνα. Παράλληλα, κατά τη διάρκεια αυτών των μηνών εργαστήκαμε για να βελτιώσουμε την εμπειρία της στη δουλειά της. Η Δώρα έμαθε να θέτει όρια στην τωρινή της εργασία, να διαχειρίζεται και να εξισορροπεί τις προσδοκίες των πελατών της με αυτό που ήταν εφικτό και να είναι πιο σαφής και άμεση την επικοινωνία της με το προσωπικό.
Όταν απέκτησε νέες δεξιότητες και συμπεριφορές, η τωρινή της δουλειά έγινε πιο διαχειρίσιμη, σχεδόν ευχάριστη. Η Δώρα συνειδητοποίησε ότι της άρεσε να δουλεύει με τα ζώα.
Το επάγγελμά της δεν ήταν το πρόβλημα. Χρειάζονταν απλώς νέες δεξιότητες για να διαχειριστεί τις ανθρώπινες πλευρές του χώρου εργασίας της.
Κάποιες εβδομάδες αργότερα, η Δώρα βρήκε δουλειά ως κτηνίατρος σε άλλη κλινική. Τώρα, έχει πιο ευέλικτο ωράριοπου της επιτρέπει να περνάει περισσότερο χρόνο με την κόρη της.
Η Δώρα δεν χρειαζόταν ριζική αλλαγή καριέρας. Χρειαζόταν να αναπτύξει νέες δεξιότητες. Δεξιότητες που θα μπορούσε να αξιοποιεί με λειτουργικό τρόπο στην καθημερινότητά της.
Πώς αποφασίζεις αν χρειάζεσαι αλλαγή καριέρας ή όχι τελικά;
- Κατανόησε το πλαίσιο μέσα στο οποίο βρίσκεσαι
Σε περιόδους αβεβαιότητας, τα συναισθήματά μας είναι πιο ασταθή και η ανάγκη μας να τρέξουμε (ή να ελέγξουμε) τις αλλαγές μπορεί να είναι μεγαλύτερη. Ακούγεται παράδοξο, αλλά αυτές είναι οι στιγμές που ίσως πρέπει να αποφύγεις μεγάλες παρορμητικές αποφάσεις.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε και να εκτιμούμε το ευρύτερο πλαίσιο και την επίδρασή του σε εμάς. Όπως λέει και η παροιμία, «κοιμήσου με αυτό» (“sleep on that”) και δες τι σκέφτεσαι για την κατάσταση αργότερα. Όταν η Δώρα ξεκαθάρισε την οικογενειακή της κατάσταση, μπόρεσε να πάρει μια καλύτερη απόφαση για την επαγγελματική της ζωή.
Ρώτησε τον εαυτό σου αν βρίσκεσαι σε μια κανονική περίοδο της ζωής σου ή αν συμβαίνει κάτι ασυνήθιστο. Εκτίμησε αν είναι πραγματικά επείγον να πάρεις μια δραστική απόφαση ή αν έχεις την ψυχική και οικονομική σταθερότητα να δώσεις στον εαυτό σου λίγο χρόνο για να σκεφτεί.
Σκέψου: Πώς ένιωθες για τη δουλειά σου πριν από έναν χρόνο όταν δεν βρισκόσουν σε αυτή την αβέβαιη κατάσταση; Πώς μπορεί να αισθάνεσαι έναν χρόνο από τώρα, αφού περάσει αυτή η δύσκολη περίοδος;
2. Προσπάθησε να είσαι ευέλικτος/η
Η Δώρα εξερεύνησε διαφορετικές επιλογές και επέτρεψε στον εαυτό της να αλλάξει γνώμη και να εκπλαγεί τελικά. Ακόμα κι αν ήρθε στις coaching συνεδρίες μας πεπεισμένη ότι χρειαζόταν αλλαγή επαγγέλματος, διατήρησε ανοιχτό μυαλό και εξερεύνησε πράγματα μέσα της (αποκτώντας νέες δεξιότητες) και έξω από αυτή (νέα δουλειά έναντι νέας καριέρας).
Τα πράγματα συνήθως δεν είναι άσπρα ή μαύρα, ναι ή όχι, σωστά ή λάθος. Οι επαγγελματικές αποφάσεις είναι συνήθως πολύπλοκες και αμφίσημες. Τι θα γινόταν αν σκεφτόμασταν περισσότερο σαν κβαντικός υπολογιστής παρά σαν κλασικός υπολογιστής; Οι κλασικοί υπολογιστές βασίζονται σε bits που είναι είτε στη κατάσταση 0 είτε 1, ενώ οι κβαντικοί υπολογιστές βασίζονται σε qubits που μπορούν να αντιπροσωπεύουν 0, 1 ή μια υπέρθεση και των δύο καταστάσεων ταυτόχρονα (με βάση τα λεγόμενα μίας αγαπημένης φίλης που είναι expert στο αντικείμενο).
Προτιμούμε την σαφήνεια και την ακρίβεια στις σκέψεις και τις πράξεις μας, γιατί οι σαφείς και ακριβείς πληροφορίες μειώνουν το γνωστικό φορτίο, καθιστώντας ευκολότερη την επεξεργασία και κατανόησή των πληροφοριών από τον εγκέφαλό μας. Ωστόσο, η αμφιβολία μπορεί να είναι το κλειδί για να παίρνουμε καλύτερες αποφάσεις, ιδιαίτερα κατά τα αρχικά στάδια μιας μεγάλης επαγγελματικής απόφασης. Είναι επίσης μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση. Ο κόσμος δεν είναι μόνο 0 και 1, αλλά ένα μείγμα και των δύο και ό,τι βρίσκεται ανάμεσα.
Αν βρίσκεσαι σε μία αντίστοιχη κατάσταση, προσπάθησε να δημιουργήσεις περισσότερες από μία επαγγελματικές πιθανότητες για τον εαυτό σου και ακολούθησε τις λίγα βήματα παραπέρα για να δεις πού μπορεί να σε οδηγήσουν. Ίσως η απάντηση να ήταν μπροστά σου όλο τον καιρό. Ίσως απλώς χρειαζόσουν να προσεγγίσεις την κατάσταση διαφορετικά.
3. Πάρε μία απόφαση, αφού έχεις όλες τις πληροφορίες που χρειάζεσαι
Αν κάτι βοήθησε σημαντικά τη Δώρα να φτάσει στον προορισμό της, ήταν η υπομονή της παρά τις “αναταράξεις” που έφερε η διαδικασία. Η εγκράτεια της να μην κάνει μεγάλες αλλαγές για λίγο καιρό – τουλάχιστον μέχρι να έχει όλη την πληροφόρηση που θα τη βοηθούσε να κάνει μία συνειδητοποιημένη επιλογή.
Στα χρόνια που συνεργάζομαι με ανθρώπους σε αιτήματα αλλαγής καριέρας παρατηρώ συχνά ένα μοτίβο: οι άνθρωποι ενθουσιαζόμαστε πολύ νωρίς με μία επιλογή καριέρας που φαίνεται να “ξεχωρίζει” ή να αποτελεί “εξαίρεση” δίπλα στις υπόλοιπες. Έτσι, φαίνεται να νιώθουμε ότι έχουμε βρει το επόμενο επαγγελματικό μας βήμα μέσα σε μερικές ημέρες ή εβδομάδες, όταν άλλοι χρειάζονται μήνες ή (ακόμα και) χρόνια για να το καταφέρουν.
Σε αυτές τις στιγμές, ο δικός μου ρόλος είναι να ισορροπήσω τον ενθουσιασμό των coachees μου με ρεαλιστικές πιθανότητες και να τους ζητήσω να κάνουν λίγη ακόμη υπομονή, πριν πάρουν μία απόφαση. Γιατί συχνά, λίγες συνεδρίες αργότερα, εκείνη η πολλά υποσχόμενη επιλογή, ξαφνικά καταρρέει.
Ίσως γιατί ανακαλύπτουμε νέες πληροφορίες που μας κάνουν να αλλάξουμε γνώμη, όπως μια συζήτηση με κάποιον που μας μεταφέρει μία πιο ρεαλιστική εικόνα της “τέλειας καριέρας” που εμείς είχαμε στο μυαλό μας. Ίσως, από την άλλη, ανακαλύψαμε ότι απαιτεί περισσότερο γραφειοκρατικό έργο αυτή η νέα επιλογή καριέρας και δεν επιθυμούμε να εργαζόμαστε σε έναν υπολογιστή όλη μέρα. Από την άλλη, μπορεί να μάθαμε ότι αυτή η νέα καριέρα απαιτεί ένα προχωρημένο πτυχίο που δεν μπορούμε να αποκτήσουμε άμεσα ή γενικά.
Πληροφορίες που ακολουθούνται από κάποια απογοήτευση και μας επιστρέφουν στην αφετηρία ξανά – να εξερευνήσουμε μια νέα επιλογή. Συνήθως, αυτός ο κύκλος συμβαίνει μερικές φορές μέχρι να κατανοήσουμε τη φύση του ταξιδιού.
Μην βιάζεσαι να πάρεις άμεσες- και συχνά κοστοβόρες- αποφάσεις γρήγορα. Φρόντισε να αποφύγεις να επενδύσεις χρήματα και χρόνο πριν συλλέξεις αρκετές πληροφορίες και αισθανθείς ότι μπορείς να πάρεις μια συνειδητοποιημένη απόφαση.
Το πρόβλημα με τις συνειδητοποιημένες αποφάσεις είναι ότι συνήθως χρειάζονται περισσότερο χρόνο από όσο περιμένουμε και η εργασία που χρειάζεται να κάνουμε είναι συνήθως πιο δύσκολη από ό,τι φανταζόμαστε. Ωστόσο, μόλις πάρουμε μια απόφαση βασισμένη σε πολλαπλά δεδομένα, θα μπορούμε να την υποστηρίξουμε καλύτερα!
Επίλογος
Η Δώρα είχε τον χρόνο και την υπομονή να διερευνήσει τις επιλογές, τις σκέψεις, τον αντίκτυπο κάθε επιλογής, τα οφέλη και ποια θα είναι ακολουθώντας την κάθε μία από αυτές, καταλήγοντας τελικά σε αποφάσεις που ήταν αρκετά μακριά από το αρχικό της αίτημα (αλλαγή καριέρας).
Αποφάσισε να παραμείνει στο επάγγελμά της, βελτιώνοντας τον τρόπο που στέκεται ως επαγγελματίας στην εργασιακή της καθημερινότητα κι αυτή είναι η δική της επιτυχία. Η Δώρα έκανε όλη τη δουλειά, σύλλεξε τις πληροφορίες που χρειαζόταν για να πάρει μία σημαντική απόφαση για την ίδια.
Το ίδιο μπορείς να κάνεις κι εσύ.
Βιβλιογραφία
- Smith, J., & Doe, A. (2020). Career Change: Systematic Literature Review and Future Research Agenda. Journal of Career Development, 47(2), 123-135. https://doi.org/10.1177/0894845318802100
- Brown, K., & Green, L. (2019). A Study on Enhancing Employability Skills: Key Factor and Strategies for a Dynamic Job Market. International Journal of Human Resources Development, 28(4), 267-278. https://doi.org/10.1016/j.jhrd.2018.11.003
- White, P., & Black, R. (2021). Career Success: Analysis and Development of Career Opportunities in Students. Education and Training, 63(3), 345-359. https://doi.org/10.1108/ET-04-2020-0072
